25 November 2011

ตำนานปลั๊กไฟไทย

ตำนานปลั๊กไฟไทย (1) 
ประเทศไทยมีไฟฟ้าใช้ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 
ส่วนเครื่องใช้ไฟฟ้าเริ่มมีแพร่หลายตามบ้านเรือนเมื่อไร การเดินไฟฟ้าแต่ก่อนใช้ขั้วต่อแบบไหน คนเขียนก็ไม่รู้เหมือนกัน 
เห็นแต่ว่ากระทรวงอุตสาหกรรมเคยออกมาตรฐาน มอก. 166-2519 บอกให้ใช้ปลั๊กไฟแบบขาแบน ซึ่งก็มีทั้งขาแบบขนาน แบบระนาบ แบบตั้งฉาก แล้วแต่ขนาดกระแสไฟฟ้า แล้วก็อาจจะมีหรือไม่มีสายดิน ตามแต่ข้อกำหนด 
แต่ว่าตั้งแต่จำความได้ คนเขียนก็เห็นมีปลั๊กทั้งขากลมขาแบน ใช้ปนกันไปหมด เต้ารับที่เห็นทั่วไปก็เป็นแบบที่เสียบได้ทั้งกลมแบน จะมีก็ตึกเก่า ๆ ที่มีแต่แบบขาแบนอย่างเดียว 
ที่จริงการเสียบปลั๊กได้หลายแบบมันอันตราย เพราะทำให้ป้องกันการต่อเครื่องใช้ไฟฟ้าผิดประเภทไม่ได้ 
แต่หลายประเทศก็ใช้กัน อย่างประเทศจีนยังมีแถมปลั๊กขาเอียงด้วยอีกแบบ 
CC-BY-SA 3.0 by Paul_012; Based on Brazilian plug types.jpg by Henrique (Ikescs) & Chinasocket.jpg by Lapin rossignol.
ตำนานปลั๊กไฟไทย (2) 
ต่อมาก็เริ่มเห็นอุปกรณ์ที่ใช้ปลั๊กขาแบนแบบมีสายดินมากขึ้น 
เช่นเดียวกับเต้ารับ 3 รู ที่เป็นเอกลักษณ์ของไทย/อินโดจีน (ที่จริงบราซิลก็มี) 
ทีนี้วันนึงสำนักงานคณะกรรมการป้องกันอุบัติภัยแห่งชาติท้วงขึ้นว่า 
ประเทศไทยใช้ไฟฟ้า 220 V นะ ถ้าใช้ปลั๊กขาแบนตามแบบอเมริกาเหนือ/ญี่ปุ่น ซึ่งเขาใช้ไฟ 100-120 V เกิดใครไม่รู้เสียบอุปกรณ์ผิดขึ้นมามีหวังวอดวายกันหมด 
ไหนจะปลั๊ก Schuko ที่ใช้ในยุโรปอีก ถึงแรงดันไฟฟ้าจะเท่ากัน แต่ก็ต้องใช้กับเต้ารับแบบหลุมมีขั้วสัมผัสสายดินด้านข้างถึงจะปลอดภัย 
อีกอย่าง คณะกรรมาธิการระหว่างประเทศว่าด้วยมาตรฐานสาขาอิเล็กทรอเทคนิกส์ (IEC) ก็เคยกำหนดมาตรฐานว่าไฟฟ้า 125 V ให้ใช้ปลั๊กขาแบน ส่วน 250 V ให้ใช้ขากลม 
CC-BY-SA 3.0 by Paul_012; Thai plug.jpg by Peebidj & Plugwash; CEE-7-7-Stecker 2.jpg by SomnusDe; BNSCT logo owned by BNSCT.
ตำนานปลั๊กไฟไทย (3) 
สำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมเอาไปคิดอยู่พักใหญ่ 
จะเปลี่ยนไปใช้ตรงตามมาตรฐาน IEC เลย ก็ต้องลำบากวุ่นวายรื้อฝาบ้านอีก ขนาดยุโรปยังไม่ยอมเปลี่ยนกันเลย 
ก็เลยได้ข้อสรุปว่าต่อไปนี้อุปกรณ์ที่ต้องมีสายดินจะให้ใช้ปลั๊กแบบใหม่ เป็นขากลมแบบยุโรป แต่มีขาสายดินตามแบบอเมริกา จะได้เสียบกับเต้ารับลูกผสมที่ใช้กันอยู่แล้วได้ 
สำหรับอุปกรณ์ที่ไม่มีสายดินก็ให้ใช้เฉพาะแบบขากลม ส่วนเต้ารับไฮบริดนี่ก็ใช้ไปก่อนได้ แต่วันหลังต้องเลิกใช้ ปลั๊กขาแบนก็เหมือนกัน 
ทั้งนี้ก็ได้กำหนดไว้ใน มอก. 166-2549 และบังคับใช้ในอุปกรณ์ไฟฟ้าที่มีมาตรฐานบังคับ ตั้งแต่ พ.ศ. 2550 แล้วด้วย 
CC-BY-SA 3.0 by Paul_012; Based on images by Chensiyuan; Khind Artwork; LG전자, Li-sung, Ma8thew, Qurren & VeloBusDriver. TISI logo owned by TISI.
ตำนานปลั๊กไฟไทย (4) 
สรุปอีกทีก็คือ ปัจจุบันนี้ปลั๊กไฟที่ถูกต้องตามมาตรฐานในประเทศไทยมีอยู่ 2 แบบ คือ (1) ปลั๊กขากลม 3 ขา มอก. 166-2549 ซึ่งไม่ซ้ำกับประเทศอื่น และ (2) ปลั๊กขากลม 2 ขา สำหรับเครื่องใช้ไฟฟ้าที่ไม่ต้องมีสายดิน ส่วนปลั๊กขาแบนที่มีอยู่แล้ว ก็อนุโลมให้ใช้ไปก่อน 
แต่สุดท้ายแล้วยังไงก็คงต้องรอดูกันอีกทีว่าสำหรับอุปกรณ์ไฟฟ้าอื่น ๆ ที่ยังไม่ได้บังคับ ผู้ผลิตจะปรับปรุงให้ได้ตามมาตรฐานใหม่กันเมื่อไร 
This work by Paul_012 is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Thailand License.

Full image credits: