1 December 2025

World AIDS Day 2025: Where are we now?

วันนี้เป็นวันเอดส์โลก

ไล่ดูก็เห็นว่าครั้งแรกที่เขียนถึงบนบล็อกนี้ก็ 20 ปีที่แล้วพอดี

และครั้งล่าสุดที่เขียนถึง HIV exceptionalism ก็ 10 ปีก่อน

ในช่วงเวลาที่ผ่านไปนับทศวรรษ เรามาถึงไหนกันแล้วนะ?

ความรู้ความสามารถทางการแพทย์ที่พัฒนาไปมาก ได้เปลี่ยนกระบวนทัศน์เกี่ยวกับการรักษาและการป้องกันการติดต่อของโรค จนสถานะของเอชไอวี/เอดส์ นับได้ว่าเปลี่ยนจากวิกฤตสาธารณสุขอันดับต้น ๆ มาเป็นโรคเรื้อรังหนึ่งในหลายโรคที่ต่างมีความสำคัญ

แต่ยิ่งการแพทย์ก้าวหน้าไปเท่าไร เอชไอวี/เอดส์ก็เหมือนจะยิ่งถูกลืมเลือนไปจากความรับรู้ของสังคม

ขณะที่ปัญหาอคติที่นำไปสู่การตีตราและเลือกปฏิบัติก็ยังไม่ได้รับการแก้ไข

ในมุมหนึ่ง สังคมก็คงจะค่อย ๆ ลืมอคติเหล่านั้นไป พร้อม ๆ กับที่ลืมความน่ากลัวของวิกฤตโรคเอดส์เมื่อ 40 ปีก่อน

แต่นั่นก็แปลว่าเราจะไม่ได้เรียนรู้อะไรจากมัน

และกว่าจะถึงวันนั้น มันก็ย่อมไม่โอเคที่เราจะปล่อยให้อคติเหล่านั้นดำรงอยู่และสร้างความอยุติธรรมในสังคมต่อไปเรื่อย ๆ

หากเราจะมูฟออนก้าวผ่านความทรงจำของช่วงวันเวลาที่เอชไอวี/เอดส์เป็นโรคมฤตยูที่คนต้องหวาดกลัว เราก็ต้องนำพาสังคมให้ก้าวข้ามและทิ้งทัศนคติเก่า ๆ ที่เป็นภาระตกทอดมาจากยุคมืดเหล่านั้นไปด้วย

เอาจริง ๆ ผมยังไม่รู้เลยด้วยซ้ำว่าทัศนคติต่อเอชไอวี/เอดส์ของสังคมทุกวันนี้ โดยเฉพาะเด็ก ๆ รุ่นใหม่ มันเป็นยังไงบ้างแล้ว

ก็คงเพราะเราปล่อยให้มันเป็นเรื่องที่ถูกลืมและไม่ได้พูดถึงกันนั่นแหละ

แต่ถ้าเราไม่ต้องการปล่อยให้ประสบการณ์ที่ผ่านมานั้นสูญเปล่า เราก็ต้องอย่าลืมที่จะพูดถึงมัน เพื่อที่จะชักนำและปรับปรุงทัศนคติของทั้งตัวเราเอง และของสังคมโดยรวม ให้สอดคล้องกับบริบทของยุคสมัยที่เปลี่ยนแปลงไปไกลมากแล้ว


หัวข้อรณรงค์วันเอดส์โลกปีนี้คือ Overcoming disruption, transforming the AIDS response แต่มันออกเป็นประเด็นการเมืองและนโยบายมหภาค เลยไม่ได้มีแง่มุมอะไรที่อยากยกมากล่าวถึง ณ ที่นี้